سبک الیوت Elliot
۱. تاریخچه و خاستگاه سبک الیوت
سبک امواج الیوت در دهه 1930 توسط رالف نلسون الیوت، حسابدار و نویسنده آمریکایی، تدوین شد. او بر اساس مطالعات گسترده روی رفتار قیمت سهام و شاخصهای بازار دریافت که بازارها طبق الگوهای تکرارشونده و قابل پیشبینی حرکت میکنند که این حرکات بازتابی از روانشناسی جمعی معاملهگران است. الیوت این حرکات را “موج” نامید و ساختاری برای طبقهبندی و پیشبینی روندهای مالی ارائه داد. این سبک در ابتدا در بورس آمریکا گسترش یافت و پس از چند دهه به بازارهای بینالمللی راه یافت و حالا یکی از پایههای تحلیل تکنیکال کلاسیک دنیاست.
۲. پیشگامان و اساتید سبک (جهان و ایران)
پس از ابداع آن توسط الیوت، افرادی مثل رابرت پرکتر (Robert Prechter) و اف.آر. فراست (A.J. Frost) مفسران و مروجان اصلی این تئوری در دهههای بعدی بودند و سهم زیادی در معروف شدن الیوت داشتند.
در ایران، اساتیدی چون علی بهشتی سرفراز، سعید خاکستر و مهرداد بشیرپور از اولین تعلیمدهندگان و توسعهدهندگان این سبک محسوب میشوند. این اساتید با برگزاری کلاسها و تالیف یا ترجمه کتابهای تخصصی مانند “دستیار موجشمار” و “آموزش الیوت به زبان ساده”، فهم الیوت را برای معاملهگران فارسیزبان مهیا کردهاند.
۳. اصول و فلسفهی سبک الیوت
الیوت بر این باور بود که حرکت قیمتها تصادفی نیست و طبق سیکلهایی از موجهای صعودی و نزولی رخ میدهد.
طبق این نظریه، هر روند عمده بازار متشکل از پنج موج حرکت در جهت روند اصلی و سه موج اصلاحی خلاف جهت آن است؛ که این ساختار بهصورت تودرتو و در مقیاسهای مختلف تکرار میشود (اصل فراکتال).
الیوت همچنین معتقد بود که احساسات جمعی سرمایهگذاران باعث توسعه و شکلگیری این امواج میشود، پس با تحلیل صحیح آنها، میتوان جهت آینده بازار را شناسایی و پیشبینی کرد.
۴. ابزارها و اندیکاتورهای مورد استفاده در الیوت
اصلیترین ابزار کار در این سبک، چشم معاملهگر و موجشمار است، چون هنوز بسیاری از تحلیلها دستی انجام میشود. اما برای راحتی کار، ابزارهایی مانند اندیکاتور Elliott Wave Oscillator یا نرمافزارهایی مثل MotiveWave و Elliott Wave International برای شمارش نیمهخودکار امواج ارائه شده است. همچنین ابزار فیبوناچی (Retracement و Extension) برای تعیین اهداف موج اصلاحی و جنبشی کاربرد زیادی دارد. معاملهگرهای حرفهای معمولاً یک یا دو اندیکاتور کمکی (مثل RSI یا MACD) را هم برای تایید ضعف یا قوت امواج به کار میبرند.
۵. پارامترها و متغیرهای مهم در سبک الیوت
دوستان الیوتی بیشتر به مواردی مانند تعداد امواج (۵ موج جنبشی و ۳ موج اصلاحی)، ساختار موجهای داخلی (انواع موج مثل انبساطی یا کوتاهشده)، تایمفریم موج (هفتگی تا دقیقهای) و نسبتهای فیبوناچی بین امواج (برای هدف و اصلاح) توجه دارند.
شمارش صحیح امواج و درک قوانین مربوط به موجشماری (مثل تداخل امواج، کوتاه نشدن موج چهارم به محدوده موج اول و…) کلید موفقیت است. پارامترهایی مثل عمق و شیب امواج، زمان شکلگیری هر موج و اعتبار قوانین فرکتالی نیز اهمیت ویژهای دارن.
۶. چگونگی استفاده عملی و آموزش در سبک الیوت
معاملهگر الیوتی ابتدا باید حرکت قیمت را به امواج اصلی و اصلاحی تقسیم کند و سپس با توجه به قوانین موجشماری، موقعیت فعلی بازار را در چرخه سیکل پیدا کند. معمولاً بعد از پایان یافتن موج اصلاحی (مثلاً موج ۲ یا موج ۴)، نقطه ورود مناسب برای همراهی با موج بزرگتر (مثلاً موج ۳ یا ۵ که معمولاً قوی هستند) پیدا میشود. یکی از چالشهای عملی این سبک، نیاز به تمرین زیاد برای موجشماری دقیق است و ممکن است ابتدا شمارشهای غلط باعث اشتباه در تحلیل گردد. به همین دلیل آموزش این سبک معمولاً با مثالهای زیاد و تمرین مستمر همراه است.
۷. نقاط قوت و ضعف سبک امواج الیوت
مهمترین نقاط قوت:
قابلیت پیشبینی سناریوها و نقاط بازگشت احتمالی بازار
انطباق با ساختار بازارهای مختلف (سهام، ارز دیجیتال، فارکس و…)
ترکیب با ابزارهای دیگر برای گرفتن تاییدیه سیگنال
مهمترین ضعفها:
خستهکننده و دشوار بودن شمارشهای دستی و دقیق
وابستگی به ذهنیت تحلیلگر و امکان برداشتهای مختلف از یک چارت
نیاز به تجربه و تمرین بسیار زیاد برای حرفهای شدن
۸. سؤالات متداول درباره سبک الیوت
۱. آیا امواج الیوت همیشه جواب میدهد؟
خیر؛ بازار گاهی خارج از ساختار ایدهآل رفتار میکند و ممکن است امواج مطابق انتظار پیش نرود، پس کنترل ریسک و ترکیب با سبکهای دیگر مهم است.
۲. آیا تحلیل الیوت فقط در بازارهای بزرگ کاربرد دارد؟
خیر؛ الیوت یک منطق ساختاری است و در همه بازارها (چه بورس ایران، چه فارکس یا کریپتو) قابل استفاده است؛ اما نتیجهبخشی بستگی به حجم دیتای چارت و دقت تحلیل دارد.
۳. بیشترین خطای معاملهگر تازهکار الیوت چیست؟
بیشتر مبتدیها در شمارش امواج به دلیل پیچیدگی ساختارها و قوانین فرعی دچار خطا میشوند و سریع جذب موقعیتهای خرید و فروش میشوند که گاهی اشتباه است.
۴. آیا ابزار خودکار شمارش موج کارآمد است؟
ابزارهای خودکار شمارش موج (مثلاً در MotiveWave یا برنامههای امواج خودکار) کمکمیکنند اما هنوز کیفیت و دقت ذهن یک موجشمار حرفهای را ندارند و باید اعتبارسنجی شوند.
۹. مثال کاربردی تحلیل موجی
فرض کن در نمودار بیتکوین، یک روند صعودی را با پنج حرکت صعودی و سه حرکت اصلاحی موجشماری میکنی. پس از پایان موج ۲ اصلاحی و شروع موج ۳ صعودی (که معمولاً قوی ترین است)، نقطه ورود با ریسک کم پیدا میشود و هدف با استفاده از نسبتهای فیبوناچی مشخص میگردد. این الگو بارها در روندهای بورس، فارکس و ارز دیجیتال امتحان شده و میتواند آغازی برای تحلیلهای پیشرفتهتر باشد.